Dehesa's

Dehesa is een term waar het typische Extremadura landschap mee wordt aangegeven, met eiken, grasland en vee. Maar een dehesa is veel meer dan een land-bosbouwterm, het is een door de mens ontwikkeld eco-systeem, dat al vele eeuwen bestaat. De dehesa is een systeem waarbij bosbouw en veeteelt op hetzelfde land wordt bedreven. Het bestaat uit grasland met eik en struiken. Een perfecte dehesa huisvest een grote biodiversiteit, met als hoofdcomponenten steeneik, kurkeik, grasland, koeien, schapen en varkens. Dit systeem vindt men voornamelijk in het zuidwesten van Spanje en in Portugal. In de Extremadura is 1,25 millioen hectare dehesa te vinden.




Het systeem is self-sufficient en dus duurzaam. De schapen en koeien eten het gras en bemesten het land, zowel grasland als bomen. De varkens lopen ook vrij rond onder de bomen en zoeken er naar insecten, knollen, planten, truffels en wroeten hierbij in de grond, zodat de grond los en luchtig blijft. In het najaar bestaat hun dieet voornamelijk uit eikels. Alleen het zwarte Iberico varken dat drie maanden met eikels is gevoerd geeft de alom bekende Iberico ham.

Er komen veel producten van de dehesa:
Vlees van varkens, lammeren en koeien

Wol van schapen
Kurk van de kurkeiken
(Brand) hout van alle bomen

Binnen het systeem:
Bladeren en takken als veevoer
Gras en struikgewas als veevoer
Eikels als veevoer
Mest voor gras en bomen
Schaduw voor het vee in de zomer
Bomen gaan erosie tegen

Soms cultiveert men ook gedeeltes met gras om te hooien, of graan in de winter voor zowel de tarwe als het stro. In veel dehesa's worden tegenwoordig ook bijenkasten geplaatst voor de honing en de was.

In dehesa's komt veel wildleven voor, door de rust en de ongereptheid en door de biodiversiteit van planten en dieren. Behalve gedomesticeerde varkens zijn er vaak ook wilde varkens (everzwijnen), maar ook herten, hazen, otters, mangoesten, vossen en dassen kan men er aan treffen. Qua vogels ziet men er vele kleine zangers, maar ook de grote en kleine trap, ooievaars, in de winter kraanvogels, gieren, buizerds, arenden en vele andere soorten. Hoe verder van de bebouwing men komt, hoe meer wild- en vogelleven men kan aantreffen.

Het systeem is van oorsprong heel extensief, maar de laatste decennia is ook hier de trend om te intensiveren. Dit verstoort echter de natuurlijke balans van de dehesa en tegenwoordig hebben veel dehesa's te kampen met overbegrazing, weinig natuurlijke vermeerdering van bomen, ziektes in de bestaande bomen, water- en voertekort.

Dehesa's kunnen privé eigendom zijn of voor gemeenschappelijk gebruik. De gemeenschappelijke
dehesa's zijn meestal toegankelijk voor wandelaars en niet gemotoriseerd verkeer. Soms wordt een gemeenschappelijke dehesa omgezet naar een natuurgebied, zoals bv Finca Moheda Alta (Navalvillar de la Pela) of Finca Doña Blanca (Don Benito). Deze dehesa's worden zorgvuldig in stand gehouden en meestal zijn er informatie centra bij die een mooi en duidelijk beeld geven over de flora en fauna in het desbetreffende gebied.





Heel bijzonder zijn de eeuwenoude steeneiken in de omgeving van Alcuéscar: La Nieta en La Terrona, resp. 500 en 800 jaar oud.

La Terrona

La Nieta